Ngày 10-5, tại hội thảo góp ý sửa đổi
Luật Luật sư do Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM tổ chức, nhiều ý kiến đã
đề nghị bỏ hẳn quy định cấp giấy chứng nhận bào chữa cho luật sư. Mặt
khác, thời gian đào tạo học chứng chỉ hành nghề nên rút ngắn hơn hoặc bỏ
hẳn...
Theo dự thảo sửa đổi, việc cấp giấy chứng nhận bào
chữa cho luật sư được rút ngắn từ ba ngày xuống còn một ngày. Nhiều ý
kiến cho rằng nên bỏ luôn chứ rút ngắn thời gian cũng không giải quyết
được vấn đề gì.
Chỉ cần bị can đồng ý?
Về thực trạng cấp giấy chứng nhận bào chữa hiện nay,
luật sư Phan Trung Hoài (đại diện Liên đoàn Luật sư Việt Nam) nhận xét:
“Rất phức tạp! Rất nhiều luật sư kêu ca bị làm khó bởi sau khi được thân
nhân bị can nhờ, họ đến đề nghị cấp giấy thì cơ quan điều tra hẹn tới
hẹn lui hoặc từ chối thẳng “Luật sư cứ về đi, bị can nói chưa cần luật
sư”... Việc từ chối này rất mơ hồ bởi chỉ thông qua lời của điều tra
viên, luật sư không được gặp trực tiếp bị can nên không thể biết ý chí
thật của họ ra sao”.
Theo luật sư Hoài nên bỏ luôn quy định về việc cấp
giấy chứng nhận bào chữa trong tố tụng hình sự. Luật sư Hoài nhấn mạnh:
“Không có lý gì khi luật sư thực hiện quyền bào chữa của công dân được
Hiến pháp quy định mà lại phải đi xin xỏ các cơ quan tố tụng. Vô lý quá!
Ở các nước khác không hề có thủ tục cấp giấy như chúng ta”.
Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ hẳn quy định cấp giấy chứng nhận bào chữa cho luật sư. Ảnh: HTD
Kiểm sát viên Trần Ngọc Lãm (Viện Phúc thẩm 3 VKSND
Tối cao tại TP.HCM) cũng cho rằng bản thân giấy chứng nhận bào chữa
không có ý nghĩa gì nếu Hiến pháp đã xác định quyền được bào chữa của
công dân là một trong các quyền cơ bản. Việc bản thân người dân tự bào
chữa hay nhờ luật sư chỉ là hình thức thể hiện, còn luật sư bào chữa tốt
hay không thì tùy thân chủ đánh giá. Do đó khi luật sư được nhờ thì chỉ
cần có ý kiến của bị can là xong, không cần phải cơ quan tố tụng cấp
giấy mới được bào chữa. Thực tế xét xử cho thấy việc cấp giấy chứng nhận
rườm rà, ảnh hưởng đến quá trình xét xử. Đã có những phiên xử phải hoãn
chỉ vì lý do lãng xẹt là chờ luật sư được tòa cấp giấy cho đúng thủ
tục...
Tuy nhiên, theo Thẩm phán Vũ Phi Long (Phó Chánh tòa
Hình sự TAND TP.HCM), đây lại là một thủ tục cần thiết trong tố tụng
hình sự, giống như để bước vào nhà người khác thì khách phải có điều
kiện nhất định. Tuy nhiên, ông cho rằng không nên dùng cụm từ “giấy
chứng nhận người bào chữa” vì nó nặng nề, nên gọi bằng một tên khác.
Cạnh đó, phải quy định một thủ tục cấp giấy khác đơn giản hơn vì thủ tục
hiện nay đúng là đang gây khó khăn cho giới luật sư.
Cũng theo ông Long, không chỉ sửa Luật Luật sư mà
phải sửa cả các luật khác có liên quan. Chẳng hạn BLTTHS quy định mỗi
giai đoạn tố tụng, luật sư phải xin cấp giấy riêng, cần sửa lại theo
hướng chỉ cần xin cấp một lần là luật sư có thể tham gia tố tụng xuyên
suốt từ giai đoạn điều tra đến thi hành án. Mặt khác, BLTTHS cũng không
có quy định cấp giấy cho các giai đoạn tố tụng khác, chỉ có quy định về
cấp giấy chứng nhận bào chữa tại tòa nên vô tình gây khó khăn cho luật
sư.
Bỏ thời gian đào tạo, tăng thời gian tập sự?
Hiện Luật Luật sư quy định thời gian đào tạo chứng
chỉ hành nghề luật sư do Học viện Tư pháp chủ trì là sáu tháng. Dự thảo
sửa đổi tăng gấp đôi thời gian này lên thành một năm.
Theo hai luật sư Trần Mỹ Thoa và Nguyễn Bảo Trâm
(Đoàn Luật sư TP.HCM), sửa đổi như vậy không phù hợp. Hai luật sư này lý
giải: Thời gian học chứng chỉ dù sao cũng chỉ là học lý thuyết, trong
khi với nghề luật sư, thời gian tập sự, đụng chạm công việc mới quan
trọng. Quá trình học như hiện nay rồi tập sự đã đủ để người tập sự
“thấm”, không cần phải bắt họ học thêm lý thuyết vừa mất thời gian, vừa
không tăng chất lượng đào tạo. Luật sư Bảo Trâm còn cho rằng chỉ nên
tăng thời gian tập sự từ 18 tháng lên 24 tháng để người tập sự có thêm
thời gian trau dồi kỹ năng nghề nghiệp.
Đồng tình, luật sư Nguyễn Hải Nam (Đoàn Luật sư
TP.HCM) phân tích: Không có gì bảo đảm, cũng không có thống kê nào cho
thấy nếu kéo dài thêm sáu tháng đào tạo thì chất lượng tập sự tăng lên.
Hơn nữa nghề luật sư là nghề phải học suốt đời chứ không phải thêm sáu
tháng là có thể giỏi nghề hơn. Việc tăng thời gian đào tạo chỉ tạo thêm
gánh nặng cho người tập sự, gây mất thời gian, tốn kém tiền bạc.
Mạnh dạn hơn, luật sư Nguyễn Hữu Danh (Đoàn Luật sư
TP.HCM) còn đề xuất bỏ luôn thời gian đào tạo, chỉ tăng thời gian tập sự
lên tối thiểu 24 tháng. Ông nói hơn bốn năm học tại trường luật, sinh
viên đã được học các chuyên ngành có đủ lý thuyết. Trong khi đó, Học
viện Tư pháp cũng chỉ đi thuê các luật sư làm giáo viên nên thực chất
thời gian theo học chứng chỉ của người tập sự cũng không khác gì việc
theo học một luật sư đàn anh như lúc tập sự.
Trái lại, giảng viên Lê Vũ Nam (khoa Luật Trường ĐH
Kinh tế-Luật TP.HCM) nhận xét bỏ luôn quá trình đào tạo là không được vì
kiến thức trong trường luật chỉ là khối kiến thức cơ bản, tổng quát,
chưa thể ứng dụng vào làm việc chuyên ngành. Nếu cho cử nhân luật đi tập
sự luật sư ngay thì họ không đủ kiến thức để thẩm thấu nghề, không đủ
trình độ lý luận khi hành nghề...
Để cơ quan nào cấp thẻ luật sư?
Theo Điều 65 Luật
Luật sư, việc cấp thẻ luật sư do Liên đoàn Luật sư Việt Nam đảm nhiệm.
Chuyện này đang gây tranh cãi với hai luồng quan điểm: Có ý cho rằng nên
giao cho đoàn luật sư các địa phương cấp thẻ theo mẫu của Liên đoàn.
Việc này sẽ giảm tải công việc cho Liên đoàn, giúp Liên đoàn tập trung
vào chức năng quản lý. Ngược lại, nhiều ý kiến khác nói thẻ là hình ảnh,
là niềm tự hào trong nghề nghiệp của luật sư. Để Liên đoàn cấp thẻ thì
bản thân luật sư thấy tự hào hơn, vinh hạnh hơn và vị thế của họ cũng
được tôn trọng hơn...
Không nên lập chi đoàn luật sư
Dự thảo sửa đổi quy
định nếu đoàn luật sư nào có từ 500 luật sư trở lên thì được quyền thành
lập các chi đoàn trực thuộc. Tôi cho rằng như vậy là không nên vì nó
không hướng tới sự thống nhất, tập trung mà lại tăng tính rườm rà, manh
mún. 500 luật sư không phải là nhiều đến mức khó quản lý nên không có lý
do gì thành lập thêm một cấp chi đoàn trực thuộc đoàn. Tôi ví dụ bang
California (Mỹ) có tới 230.000 luật sư nhưng họ vẫn quản lý tốt. Cho nên
trình độ quản lý không thể hiện ở chuyện chia nhỏ mà là phương pháp
điều hành.
Luật sư NGUYỄN HẢI NAM, Đoàn Luật sư TP.HCM
Đoàn có thể kiểm tra tập sự
Theo tôi, cần sửa
khoản 2 Điều 15 Luật Luật sư theo hướng trao quyền kiểm tra kết quả tập
sự cho đoàn luật sư thay vì Liên đoàn. Vì đoàn có quyền cấp giấy chứng
nhận tập sự thì cho họ rà soát kết quả cũng là hợp lý. Hơn nữa hiện nay
bản thân Liên đoàn làm không xuể nhiệm vụ này, dẫn đến dồn ứ, chậm trễ
trong mỗi đợt thi hết khóa. Cạnh đó chứng chỉ hành nghề cũng nên cho
Liên đoàn cấp thay vì Bộ Tư pháp bởi bản chất của nó cũng chỉ là một văn
bằng xác nhận chuyên môn nên một tổ chức hành nghề như Liên đoàn cấp là
phù hợp.
Giảng viên LÊ VŨ NAM, khoa Luật Trường ĐH Kinh tế-Luật TP.HCM |
THANH TÙNG Theo http://phapluattp.vn
|